Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tổ chức lấy ý kiến đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024. Dự thảo gồm 68 khoản, trong đó đáng chú ý là khoản 40, liên quan đến việc sửa đổi Điều 158 của Luật, quy định về nguyên tắc và phương pháp định giá đất.
Trước đây, Điều 158 quy định việc định giá đất phải tuân thủ 5 nguyên tắc, bao gồm định giá theo nguyên tắc thị trường, tuân thủ đúng quy trình thủ tục, đảm bảo trung thực và minh bạch, bảo đảm tính độc lập giữa các bên và hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.
Tuy nhiên, trong dự thảo mới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi thành chỉ còn 4 nguyên tắc. Điểm nhấn là loại bỏ nguyên tắc định giá theo thị trường. Thay vào đó, đề xuất nhấn mạnh vai trò đại diện sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước trong việc định giá đất. Các phương pháp định giá tiếp tục được sử dụng nhưng chỉ mang tính tham khảo cho Nhà nước đưa ra quyết định cuối cùng.
Song song, dự thảo cũng đề cập đến việc sửa đổi Điều 159 về bảng giá đất với hai phương án. Phương án 1 đề xuất UBND cấp tỉnh ban hành bảng giá đất định kỳ 5 năm/lần, công bố vào ngày 1/1 năm đầu kỳ. Trường hợp phát sinh đột xuất có thể bổ sung trong năm. Bảng giá đất được xác định theo khu vực, vị trí, và có thể chi tiết đến từng thửa đất nếu có bản đồ địa chính và dữ liệu giá đầy đủ.
Phương án 2 xác định rõ bảng giá đất được dùng làm căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế phí liên quan, cũng như trong các trường hợp chuyển đổi mục đích, cấp quyền sử dụng, hoặc thu hồi đất.
Trước thực tế bất cập trong việc áp giá đất thị trường, nhiều chuyên gia cho rằng việc bỏ nguyên tắc thị trường là cần thiết. TS. Nguyễn Văn Đính – Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cảnh báo rằng tình trạng đầu cơ và thao túng giá đang khiến giá đất ảo tăng cao. Nếu địa phương căn cứ vào các giao dịch bị thao túng để lập bảng giá đất, vô hình trung sẽ hợp thức hóa bong bóng giá, gây khó khăn cho người có nhu cầu thật và làm giảm tính cạnh tranh môi trường đầu tư.
Ngày 10/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết 18 và 1 năm thi hành Luật Đất đai 2024. Tại đây, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách sử dụng đất, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến giao đất, thu hồi, bồi thường, giá đất và các vấn đề có yếu tố nước ngoài.
