Trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 được Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố cuối tháng 7 vừa qua, đáng chú ý là việc loại bỏ quy định thu tiền sử dụng đất bổ sung đối với khoảng thời gian chưa tính tiền sử dụng đất, thuê đất trong các trường hợp chuyển mục đích sử dụng hoặc giao đất có thu tiền.
Theo đề xuất này, người sử dụng đất sẽ không phải đóng khoản tiền bổ sung 5,4%/năm như trước. Tuy nhiên, tại cuộc họp do Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì ngày 13/8, Bộ Tài nguyên và Môi trường lại không tiếp tục đề xuất bỏ quy định trên, gây ra nhiều tranh luận trái chiều.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng việc duy trì mức thu bổ sung 5,4%/năm sẽ tiếp tục gây khó khăn cho các dự án đầu tư sử dụng đất, đặc biệt khi cơ quan nhà nước chậm trễ trong việc ban hành quyết định về tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất.
Ông Châu dẫn ví dụ thực tế: một dự án được giao đất từ năm 1995 nhưng đến năm 2025 mới có thông báo nộp tiền sử dụng đất với số tiền 100 tỷ đồng, thì doanh nghiệp sẽ phải đóng thêm 162 tỷ đồng tiền lãi bổ sung (5,4%/năm trong 30 năm), tổng cộng 262 tỷ đồng – gấp 2,62 lần khoản gốc.
Tương tự, với cùng mức tiền sử dụng đất, nếu thời gian chậm 20 năm, khoản bổ sung cũng lên tới 108 tỷ đồng, gây áp lực tài chính nặng nề.
Trong khi đó, việc chậm ban hành quyết định không thuộc lỗi của doanh nghiệp, mà nằm trong thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan nhà nước. Ông Châu khẳng định doanh nghiệp chỉ phải chịu phạt nếu đã nhận được thông báo tiền sử dụng đất nhưng cố tình nộp chậm hoặc không nộp theo quy định pháp luật.
Liên quan đến mức thu bổ sung, Bộ Tài chính từng đề xuất giảm xuống còn 3,6%/năm, tuy nhiên ông Châu cho rằng mức này vẫn quá cao và đề xuất giảm sâu hơn nữa, chỉ còn 0,5%/năm để phù hợp với thực tế và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi.
Ông Võ Hồng Thắng – Phó Tổng Giám đốc DKRA Group – cũng nhấn mạnh rằng việc xác định tiền sử dụng đất hoàn toàn do cơ quan nhà nước thực hiện, người sử dụng đất không có quyền can thiệp. Do đó, nếu lỗi không thuộc về doanh nghiệp mà vẫn bị áp mức phạt bổ sung 5,4%/năm là vô lý và cần được loại bỏ để đảm bảo công bằng.
Các chuyên gia đồng thuận rằng cần nhanh chóng sửa đổi quy định gây bất cập này hoặc tạm thời chưa áp dụng việc thu bổ sung nhằm giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản và tài chính đang gặp nhiều khó khăn.
